In Nederland is veel water te vinden. Alleen al 330.000 kilometer aan slootjes. Verder zijn er meren, vijvers, kanalen, rivieren, beekjes en nog veel meer. Soms zijn ze natuurlijk, zoals meren en rivieren. Soms door mensen gemaakt, zoals vijvers en sloten. Al die waterplekken zijn nodig, omdat anders veel land onder water zou komen te staan.
Het is goed voor de biodiversiteit als de oevers geleidelijk in het water overgaan en niet steil naar beneden lopen. As het langzaam dieper wordt, is er voor veel soorten waterplanten een plek. Al die verschillende planten bieden weer aan allerlei dieren voedsel en een schuilplaats.
Floron doet onderzoek naar en geeft advies over waterplanten.
Kikkers en padden
DNA-onderzoek levert soms veranderingen op in de indeling van het planten- en dierenrijk. Kikkers en padden zijn amfibieën. Ze behoorden vroeger tot afzonderlijke groepen, maar tegenwoordig is het één groep: staartloze amfibieën (Anura). Ook de groene kikkers kregen nieuwe namen: er is een kleine, en middelste en een grote. Dat onderscheid is voor hier te ingewikkeld, maar Luca Voswijk, student toegepaste biologie op het Aeres MBO in Almere, zocht voor ons uit hoe je kunt zien of een dier een kikker of een pad is.
‘Kikkers kunnen goed zwemmen en springen door hun slanke bouw en gespierde en lange achterpoten met zwemvliezen. Padden daarentegen hebben kortere achterpoten en een wat lompere bouw waardoor ze minder snel zijn, niet kunnen springen (hooguit een klein hopje) en minder goed kunnen zwemmen. Zowel padden als kikkers vertrouwen op hun camouflage om niet opgegeten te worden door roofdieren. Als een roofdier dan toch te dichtbij komt, kan een kikker snel wegspringen. Een pad kan dat niet, maar heeft gifklieren achter de ogen. Uit deze gifklieren komt een vloeistof die een beetje op spuug lijkt. Dit gif proeft vies en kan dieren ziek maken, hierdoor weten roofdieren dat ze geen padden op het menu moeten hebben.
Kikkers hebben een gladde glimmende huid en padden een ruwe huid met wratten. Deze wratten zijn eigenlijk klieren die een pad onsmakelijk maken voor roofdieren. Kikkers en padden gaan wel dezelfde metamorfose (verandering) door als ze opgroeien. Zowel kikkers als padden beginnen hun leven volledig in het water als een dikkopje. Ze hebben ook geen longen op dit moment, en ademen door hun kieuwen. Tijdens de metamorfose krijgen ze pootjes en longen en verliezen hun staart en kieuwen. Zodra een pad volwassen is, komt hij zelden nog in het water (alleen om te paren). Daarentegen blijven kikkers het grootse gedeelte van hun leven in en om het water heen.
Kikkers en padden moeten allebei in het water paren en eieren leggen. Kikkers leggen hun eieren in een grote groep (een klont kikkerdril), en padden leggen ze in lange rijen vastgemaakt aan takken en waterplanten.
Kikkers, padden en salamanders zijn amfibieën.'
Evolutie en waterplanten
Er zijn waterplanten, zoals algen en wieren, die altijd al in het water geleefd hebben. Maar de opvallendste waterplanten stammen af van landplanten, denkt de wetenschap. Er zijn allerlei plantenfamilies waarvan sommige leden op het land groeien en andere in het water. Ze worden vaak op dezelfde manier bestoven. Waterranonkels laten hun bloemen boven het water uitsteken zodat insecten ze makkelijk kunnen vinden; familieleden speenkruid en boterbloem worden op dezelfde manier bestoven. Andere waterplanten worden door de wind bestoven, net als veel landplanten.
Een paar planten heeft de bestuiving echt aan het water aangepast. Bij waterpest bijvoorbeeld drijft het stuifmeel op het water, in de hoop dat het bij een vrouwelijke bloem arriveert. Kroos drijft vrij rond en steekt z'n meeldraden simpelweg naar buiten, om als een botsautootje een ander kroosje te bestuiven.
Handig, maar nog makkelijker: gewoon nieuwe plantjes laten groeien uit stukjes oude plant.
Lees meer op de website van Nature Today.
Op het lessenaartje zag je deze planten:
