De naam Ipomoea heeft een ingewikkelde herkomst: Linnaeus heeft hem bedacht, en bedoelde ‘op Convolvulus (winde) gelijkend’; hij bedacht daarvoor een combinatie van twee oorspronkelijk Griekse woorden: ips en homoios; homoios betekent lijkend op – en ips betekent houtworm, niet winde. Foutje! Batatas komt van batata, de oorspronkelijke (volks)naam van de zoete aardappel uit Haïti. Daarvan zijn ook de woorden patat en potato afgeleid, voor de gewone aardappel (Solanum tuberosum). De zoete aardappel en onze bekende gewone aardappel zijn maar heel in de verte met elkaar verwant: ze behoren niet tot dezelfde familie, maar wel tot dezelfde orde, die van de Solanales.

Het is een klimplant met langwerpige, taps toelopende knollen, met een gladde schil. De schil en de inhoud van de knol zijn er in allerlei kleuren, van beige, tot geel, oranje en dieppaars. De bladeren zijn hartvormig tot eirond, vaak met drie lobben, en staan verspreid langs de stengel. De stengel en bladeren zijn vaak rood aangelopen, tot zelfs helemaal dieppaars. De jonge scheuten en bladeren worden wel als groente gegeten. De weinige bloemen zijn klokvormig als bij onze winde, wit, lichtblauw of lichtpurper, met een donkergekleurde buis. De vrucht is een doosvrucht, maar die komt niet vaak tot ontwikkeling.

De soort is een heel oud cultuurgewas dat al voor de Europese ‘ontdekking’ van Amerika vanuit Midden-Amerika naar Polynesië werd gebracht, en van daar uit naar Nieuw-Zeeland, waar het voor de Maori’s een belangrijke voedselbron was. Hij wordt nu overal ter wereld in de tropen gekweekt, meer dan 100 miljoen ton per jaar. Bij ons kan de plant pas vanaf half mei naar buiten. In het Zuidoosten van de Verenigde Staten is het de basis voor veel klassieke gerechten. Al in 1576 schreef Clusius over de zoete aardappel, die toen hij een reis door Spanje maakte daar aan de Zuid-Spaanse kust werd verbouwd en door de Spanjaarden gegeten. De zoete aardappel is volgens de FAO het meest efficiënte stapelvoedsel, met de grootste opbrengst per oppervlak. Hij bevat koolhydraten als zetmeel en suikers, wat eiwit, weinig vet, en veel vitaminen en mineralen.